Trí thông minh liên kết là gì và làm cách nào sở hữu nó?

Trí thông minh liên kết là khả năng kết nối các thông tin mà não đã thu thập để tạo ra những “cụm” thông tin gắn kết với nhau theo một hoặc nhiều đường.

Các thông tin được liên kết có thể là thông tin thu thập bên ngoài qua năm giác quan, hoặc các cảm xúc (vui, buồn, tức, giận) hình thành trong não.

Khả năng mạnh mẽ và dễ thấy nhất của loại hình thông minh này là khả năng “kết” các thông tin.
Thí nghiệm: từ một nhóm sinh viên cùng trường, tất cả đều có 12 năm học các kiến thức phổ thông giống nhau, các kiến thức học ở trường đại học cũng giống nhau. Trong tình huống thực tế, khả năng áp dụng các kiến thức này có sự khác nhau rõ rệt (tất cả sinh viên tham gia đều có kinh nghiệm bằng không) Vậy sự khác biệt nằm ở đâu?

Đó là khả năng “liên kết” (matching) giữa 2 cụm thông tin.
Cụm thông tin 1: Bài toán thực tế với nhiều yêu cầu, nhiều giả thuyết cần thiết và dư thừa.
1 = {a,b,c,d,e,f,g,,j,h,…..}
Cụm thông tin 2: Lý thuyết đã được học trong trường.
2= {a,h,s} ^ {f,m,g,h} ^ ….

Trường hợp này ta thấy khả năng dùng dữ liệu liên kết 2 và 1 sẽ cho thấy đâu là thông tin quan trọng, đâu là thông tin thừa. Phân tích kỹ hơn ta thấy 1 và 2 liên kết với nhau qua các điểm quan trọng là: a, f, h ,g và các điểm không quan trọng là b, c, d, e, j.

Trường hợp bản thân mình thấy: Nhóm sinh viên được giao nhiệm vụ đi tìm các điểm có tọa độ trên lý thuyết bên ngoài thực địa. Trong đó chỉ có điểm đầu và điểm cuối đường chuyền là còn giữ tọa độ. Dụng cụ được giao là máy toàn đạc điện tử (có khả năng xác định được điểm chính xác ở khoản cách gần) và máy GPS có độ chính xác 5m. Đây là tình huống cụ thể và các bạn sinh viên chưa gặp nên kinh nghiệm của các bạn trong trường hợp này đều bằng nhau và bằng không. Sự khác nhau giữa người giải quyết được vấn đề và người không giải quyết được là liên kết các thông tin thực tế có (thừa,thiếu) không giống các bài toán lý thuyết thường là cho thông tin vừa đủ hoặc không thiếu trong các bài kiểm tra ở trường. Trong trường hợp này bạn thành công trong nhiệm vụ là người liên kết được kiếm thức của môn GPS, kiến thức hệ quy chiếu, công thức chuyển đổi tọa độ affine để giải quyết vấn đề. Biết dùng kiến thức đã học trong trường hợp cụ thể là một đặc điểm của người có “trí thông minh liên kết” tốt.

Tất cả mọi người ai cũng có trí thông minh liên kết, tùy mỗi người mà dạng đặc trưng này mạnh hay yếu. Loại hình thông minh này tỷ lệ thuận với sự sáng tạo. Càng liên kết được những “cụm thông tin” ít ràng buộc thì càng tạo thành các “cụm thông tin” mới lạ hơn. Và những liên kết mới lạ đó sẽ làm cho “tính sáng tạo” của người đó cao lên. Mỗi năm mình đều dành ít thời gian ra đọc thông tin về các giải thưởng Ignobel. Những người đạt giải này thường có những mối liên hệ rất lạ giữa những thứ tưởng chừng như không liên quan. Đương nhiên không phải “cụm thông tin” nào liên kết với nhau cũng hợp lý.
Những cách để rèn luyện trí thông minh liên kết:

– Chơi các trò chơi ghép các khớp với nhau (puzzle).
– Nhìn các đám mây và nghĩ về hình dạng gần giống của đám mây.
– Làm các bài tập so sánh giống nhau, khác nhau của môn địa lý, sinh học.
– Chơi trò chơi xếp khối gỗ
– Tập chơi vài bài nhạc yêu thích với nhiều loại nhạc cụ khác nhau.
– Vẽ bản đồ tư duy.
– Đọc tên các công trình của giải Ignobel và suy nghĩ về sự liên hệ của các đề tài trong thực tế
– Đặt các tình huống giả định và nghĩ cách giải quyết.

Không phải tự nhiên trí thông minh liên kết xuất hiện, phải tập luyện các bài tập trên thường xuyên như tập thể dục hàng ngày. Cho dù đã có nhưng bạn lâu ngày không dùng tới, trí thông minh này sẽ mờ nhạt dần và không còn nhạy như trước.

Ngoài ra còn một số trò chơi tập trung vào trí thông minh liên kết ( có điểm đánh giá từ 3 trở lên)
Đây là bài viết sơ khởi nhưng cũng đút kết qua một thời gian dài nghiên cứu. Rất mong được sự phản biện của mọi người.

Đọc tiếp: Liên tưởng là một dạng trí thông minh liên kết

Anh Đặng Trung – Founder Đồ chơi Tiên Đông